Re-integratie van (ex-)delinquenten roept in de samenleving regelmatig flinke emoties op. Een vaak gehoorde opvatting is dat de gevangenis een soort hotel zou zijn waarin gedetineerden worden verwend en dat hun verblijf best wat onaangenamer gemaakt zou kunnen worden: dat zal ze leren! Over de tbs wordt nogal eens in dezelfde termen gedacht: gevaarlijke misdadigers zouden daar, ten onrechte als patiënt bestempeld, in de watten worden gelegd. En als deze ex-gedetineerden en tbs- gestelden dan vrijkomen, worden ze met voorrang aan werk en woonruimte geholpen, terwijl medeburgers die zich aan de wet houden het nakijken hebben. Slachtoffers, wordt vaak gedacht, dié hebben levenslang. Het lijkt zo logisch: wie de wet heeft overtreden, moet daarvan maar de lasten dragen. Maar is dat ook zo? Soms helpt het om uit te leggen dat ook ex-gedetineerden een vorm van levenslang hebben omdat hun omstandigheden tijdens en door de detentie erop achteruit zijn gegaan. En dat nazorg en (hulp bij) re-integratie ook bijdragen aan het welzijn van de samenleving.
Nog lastiger is het wanneer het gaat over zedendelinquenten die, na een detentie of behandeling, moeten terugkeren in de samenleving. Meer nog dan andere delinquenten worden zedendelinquenten gezien als mensen met verwerpelijk gedrag en de terugkeer van zedendelinquenten in de maatschappij, na een vrijheidsstraf of terbeschikkingstelling, leidt regelmatig tot gevoelens van onveiligheid en maatschappelijke onrust. Dit niet in de laatste plaats als er ook kinderen bij betrokken zijn. Vaak wordt in de gedachten van buitenstaanders een zedendelinquent gelijk gesteld met een pedoseksueel.
De commotie bij de terugkeer van zedendelinquenten in de samenleving lijkt een gegeven van de laatste decennia en wordt ook aangewakkerd door de opkomst van sociale media en films. Maar er zijn ook altijd wel mensen die begrijpen dat ook een veroordeelde zedendelinquent ergens moet wonen, dat iedereen een nieuwe kans verdient of het opjagen van de zedendelinquent de kans op een nieuw delict juist vergroot.
Bij de terugkeer van een ex-zedendelinquent zijn dan ook veel personen en partijen betrokken: het gevangeniswezen of een Tbs-kliniek, de reclassering, de politie, soms actiegroepen en het openbaar bestuur, in het bijzonder de burgemeester van de gemeente waar de ex-zedendelinquent zich zal vestigen. Naast de gebruikelijke informatie die door DJI vanuit de gevangenis wordt doorgegeven aan de gemeente is er ook een informatiestroom in de richting van de burgemeester. Dit is de Bestuurlijke Informatievoorziening Justitiabelen (BIJ) die informatie verschaft met het oog op mogelijke verstoringen van de openbare orde. De burgemeester wordt alleen geïnformeerd over de terugkeer en/of het verlof van een bepaalde groep (ex-)justitiabelen die onherroepelijk is veroordeeld. Het moet gaan om een onvoorwaardelijke veroordeling tot:
Als wij zo, vanuit de verontruste samenleving, naar de re-integratie van ex-zedendelinquenten kijken, ontbreekt het inzicht in waar we in de realiteit mee te maken hebben. Er zijn vele vormen van strafbaar seksueel (grensoverschrijdend) gedrag. Hierbij staat niet altijd het seksuele aspect op de voorgrond, maar vaak gaat het om geweld in afhankelijkheidsrelaties. Er zijn, kortom, verschillende soorten delicten, verschillende soorten delictplegers en de mate van recidivegevaar kan na straf of behandeling behoorlijk zijn verminderd.
Tijdens dit congres zal inzicht worden gegeven in verschillende vormen van seksuele delinquentie en delinquenten en hoe hun terugkeer in de samenleving op een zorgvuldige manier kan worden georganiseerd.
